Paribasan,Bebasan, Saloka

1)      Paribasan

Yaiku unen-unen sing ajeg panganggone, mawa teges entar, nanging ora ngemu surasa pepindhan.

Tuladha :

a)      Keplok ora tombok : melu seneng-seneng nanging ora gelem cucul ragad.

b)      Njajah desa milang kori : njajah nganti tekan pangonan ngendi-endi.

c)      Welas temaham lalis : welas marang wong pamburine gawe cilaka.

d)     Pasugatane mbayu mili : suguhane lumintu tanpa pedhot, terus wae.

e)      Njunjung ngebatake : ngalembana nanging ngandhut karep ngasorake utawa ngremehake.

f)       Kineban lawang tobat : wis ora oleh pangapura maneh.

g)      Giri lusi janma tan kena kinira : ora ken angina marang wong, jalaran cacing bae sing nggremet tekan pucuking gunung.

h)      Kulak warta adol prungu : tetakon lan ngandhakake warta sing wis dingerteni.

2)      Bebasan

Yaiku unen-unen kang ajeg panganggone, mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan, nanging kang dipindhakake kaanane utawa sesipate wong utawa barang.

1.      Kebanjiran samodra madu : manggih kabegjan gedhe banget.

2.      Dadia godhong moh nyuwek, dadia banyu moh nyamuk : wis ora gelem sesrawungan maneh, awit saka seriking atine.

3.      Wasta bedhah kayu pokah : ketaton nganti putung balunge.

4.      Sedhakep ngawe-awe : wis mbuwang pakaremane ala, nanging ing batin isih kepengin nindakake maneh.

5.      Kuwuk ora weruh marang slirane : nacad wong liya, ora ngerti yen awake dhewe luwih ala tinimbang karo wong sing dicacad.

6.      Awak pendhek budhi ciblek : rupane ala, atine uga ala.

7.      Angon ulat ngumbar tangan : maspadakke ulate wong, yen kalimpe bakal dikutil barange.

8.      Nabok nyilih tangan : namakake panggawe ala sarana kongkonan.

3)      Saloka

Yaiku unen-unen kang ajeg panganggone, mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan nanging kang dipindhakake wonge. Sing luwih digatekake wonge, dudu kaanane kaya dene bebasan lan biasane nganggo tembung tetuwuhan utawa kewan.

Tuladha :

a.       Pitik trondol dibubuti : wong mlarat dirog (dikuras) bendha donyane.

b.      Emprit abuntut bedhug : prakara cilik wusanane terus dadi prakara.

c.       Gagak nganggo elaring merak : wong asor caraning uripe kaya wong gedhe.

d.      Glathik sakurungan : wong akeh wis nunggal kekarepan.

e.       Lelancuring praja : wong sing dadi tetulungung wong sanegara.

f.       Pitik trondol diumbar ing padaringan : wong rekasa / mlarat dipercaya nyekel (simpen) dhuwit utawa ngreksa barang.

g.      Opor bebek mateng awake dhewek : song sing bisa madeg dhewe tanpa njaluk pitulungane wong liya.

h.      Cecak nguntal elo : wong duwe panjangka sing ora cocok karo kekuwatane.

i.        Bebek diwuruki nglangi : wong wis pinter diwuruki.