PANGERTOSAN SESORAH
Sesorah utawi pidhato inggih menika matur wonten ing ngajengipun
priyantun kathah ingkang nggadhahi ancas gumathok kaliyan swasananipun.
Priyantun ingkang nglampahi sesorah
dipunsebat pamedhar sabda.
Rantamaning Pokok Sesorah
Ing salebeting sesorah
kedah kamot prekawis ingkang kados
punika, kanthi rantamaning kang sampun runtut. Rantaman pokokipun
inggih menika:
1.
Salam pambuka : Salam pambuka punika
ngaturaken salam ingkang sepisan. Tuladhanipun ;
“Assalamu’alaikum
Warahmatullahi Wabarakatuh” kangge priyantun Islam. Salam pambuka gumantung kaliyan kawontenanipun priyantun
ingkang midhangetaken.
2.
Purwaka/Pamuji : Purwaka
menika matur nuwun dhateng para tamu undhangan, saha syukur dhumateng Allah SWT lan sapanunggilipun.
3.
Isi/wigatining sesorah : Isi inggih menika sedaya prekawis ingkang dipunwedharaken.
4.
Dudutan wacana (kesimpulan) : Dudutan wacana inggih menika
inti saking isi ingkang sampun
dipunwedharaken.
5.
Pangajeng-ajeng/pengarep-arep : Pangajeng-ajeng inggih menika pitedah-pitedah saha pangajeng-ajeng
ingkang dipunwedharaken.
6.
Wusana (panutup): Wusana inggih menika atur
panuwun saha nyuwun pangapunten menawi wonten kekirangan saha
kalepatan anggenipun nyaosi pangertosan.
Sing
kudu digatekake nalika maca sesorah:
1.
Wicara/ Kualitas Vokal yaiku ala becike aksara suwara/ dhang-dhinge basa, pocapan/ lafal
(a, å, i, o, è, é, ê, ta, tha, da, dha) Pamacane sesorah, pocapan kudu cetha, ora kena groyok, pelo utawa rangu-rangu,
kejaba kuwi pamacane sesorah kudu bisa ngucapake aksara kanthi bener, umpaminipun mbedakaken aksara (a, å, i, o, è, é, ê, ta, tha, da, dha)
2.
Wirama/ Tata cara/ Etika maca sesorah yaiku lagu/iramane, maca sesorah, bisa minangka pandudut (daya tarik) kanggone sing ngrungokake.
Banter alone wiramane becik kalarasake karo isine sesorah. Lamun maca sesorah
kanthi dhasar karangan (tema)
perjuangan pamacane sesorah sing sora lan semangat, beda karo yen maca sesorah
isi kesusahan, kasmaran pamacane ya kudu luwih alon lan sareh.
3.
Wirasa/ Greged/ penjiwaan /Pemahaman
tegese isi Sesorah, cocok/penere anggone negesi Sesorah. Wirasane nalika
maca kudu kaetrepken karo isining sesorah umpamane: nesu, gumbira, sedhih,
sereng, wibawa, getun, lan sapanunggalane.
4.
Wiraga/ Ekspresi/ mimik yaiku cocok/ jumbuhing solah bawa obahing badan, polatan, rasa. Obahing badan lan
polatan (mimik) kudu luwes (ora
kaku), prasaja lan ora katon lamun digawe-gawe.
CARA NULIS NASKAH
SESORAH
Caranipun damel wicara sesorah.
1.
Nemtokaken prekawisipun (topik)
2.
Ngangen-angen isinipun
3.
Maos buku-buku kangge nyengkuyung isi
sesorah
4.
Damel cengkorongan sesorah (kerangka
pidato/pokok-pokok pidato)
5.
Mekaraken cengkorongan dados tulisan
6.
Nliti tulisan bokmenawi wonten
kekirangan (kirang mentes, lepat, tulisan, kirang runtut, lsp.)
Conto cengkorongan sesorah paling ringkes:
1.
Pambuka
2.
Pamuji Syukur
3.
Isi (inti)
4.
Pengarep-arep
5.
Panutup
CARA MAOS SESORAH
Prelu
dipunmangertosi bilih saking cara maosipun sesorah, saged kaperang dados
sekawan, inggih menika:
a.
Teknik Naskah : Inggih menika sesorah kanthi maos naskah ingkang sampun dipunserat saderengipun.
b.
Teknik Apalan : Inggih menika sesorah kanthi ngapalaken naskah ingkang badhe dipunbetahaken
c.
Teknik Serta Merta : Inggih menika sesorah ingkang tanpa rancangan saha cacawis menapa kemawon
utawi dadakan. sesorah menika limrahipun dipuntindakaken kaliyan
priyantun ingkang sampun asring dados pamedhar sabda.
d.
TeknikEkstemporan : Inggih menika sesorah kanthi ngasta catetan alit kagem ngemut-emut prekawis ingkang kedah dipunaturaken. Isinipun cengkorongan ingkang badhe dipunaturaken kemawon.
Kagem narik kawigatosan
priyantun, wonten ing salebetipun medhar sabda kita kedah nggatosakeni prekawis
kados ing ngandhap menika:
1. Upami medhar sabda ingkang kita lampahi menika
kagem priyantun ingkang langkung sepuh yuswanipun, kita kedah ngaturaken mawi
basa ingkang sae ( krama alus) saha wirama ingkang radi alon, cetha lan mawi
swanten ingkang boten bengak-bengok;
2. Upami medhar sabda ingkang kita lampahi menika
kagem ngajak priyantun ingkang midhangetaken dados semangat, kita nglampahi
kanthi semangat;
3. Upami medhar sabda wonten ing sangajengipun
priyantun ingkang langkung inggil drajadipun (lurah, camat, bupati, lsp.)
nindakaken kanthi ngginakaken basa ingkang resmi lan alus sampun ngantos grusa-grusu
lan guyonan;
4. Upami medhar sabda ingkang kita lampahi wonten
ing swasana bingah, kita anggenipun nindakaken ugi kedah bingah, sampun ngantos
mawi raos sedhih lan swanten ingkang ngambaraken kahanan sedhih.
Tuladha pokok-pokokipun
sesorah ing maneka warni kawontenan.
a.
Cengkorongan
sesorah layon/kematian :
1)
Salam
pambuka;
2)
Ngunjukaken
puji syukur dhumateng gusti ingkang Maha Kuwaos;
3)
Ngaturaken
sugeng rawuh;
4)
Nyuwun
pangapunten anggenipun caos papan palenggahan;
5)
Ngaturaken
sugengipun almarhum kanthi cekak
aos/singkat;
6)
Ngaturaken
jejibahanipun/ketugasan almarhum nalika gesang dhumateng para tamu/riwayat
hidup;
7)
Nyuwunaken
pangapunten awit saking kalepatanipun almarhum;
8)
Nyuwunaken
donga kagem almarhum;
9)
Nyuwun
pangapunten awit aturipun piyambak;
10)
Salam panutup.
b.
Cengkorongan sesorah pahargyan temanten :
1)
Salam
pambuka;
2)
Ngunjukaken
puji syukur dhumateng gusti ingkang Maha Kuaos;
3)
Ngaturi
sugeng rawuh dhumateng para tamu;
4)
Nyuwun
pangapunten anggenipun caos papan kagem lenggah;
5)
Ngaturaken
matur nuwun dhumateng para rawuh;
6)
Ngaturaken
jejibahanipun ( tugas saben dintenipun)temanten kekalih;
7)
Nyuwun
donga pangestu kagem temanten kekalih;
8)
Nyuwun
pangapunten awit aturipun piyambak;
9)
Salam
panutup.
c.
Cengkorongan sesorah mitoni :
1)
Salam
pambuka;
2)
Ngunjukaken
puji syukur dhumateng gusti ingkang Maha Kuaos;
3)
Ngaturi
sugeng rawuh dhumateng para tamu;
4)
Nyuwun
pangapunten anggenipun caos papan kagem lenggah;
5)
Ngaturaken
matur nuwun dhumateng para rawuh;
6)
Ngaturaken
pangajeng-ajeng ingkang sae dhateng si calon jabang bayi ing salebetipun
keluarga;
7)
Nyuwun donga pangestu kagem si calon jabang
bayi
8)
Nyuwun
pangapunten awit aturipun piyambak.
9)
Salam
panutup.
d.
Cengkorongan
sesorah pengetan dinten riyaya (syawalan) :
1)
Salam
pambuka;
2)
Ngunjukaken
puji syukur dhumateng gusti ingkang Maha Kuaos
3)
Ngaturi
sugeng rawuh dhumateng para tamu;
4)
Nyuwun
ngapunten anggenipun caos papan kagem lenggah;
5)
Ngaturaken
matur nuwun dhumateng para rawuh;
6)
Ngengetaken
wigatosipun njagi pasedherekan antawisipun warga
7)
Ikrar
syawalan
8)
Nyuwun pangapunten awit aturipun piyambak.
9)
Salam panutup.
Tujuanipun sesorah menika saged karingkes dados
sekawan, inggih menika :
- Kangge nyaosi pangertosan dhumateng priyantun sanes utawi priyantun ingkang midhangetaken.
- Kangge nyaosi wawasan utawi pemanggih.
- Kangge caos panglipur/hiburan/menghibur
- Kangge nyaosi pengaruh/pangajak dhumateng priyantun ingkang midhangetaken supados tumindak kados ingkang dipunsuwun dening pamedhar sabda.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar